در گفت‌وگوی پیش‌ رو، کوچویی از نقش‌آفرینی آشوریان در فرایند انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، همچنین روحیه حب وطن در آن‌ها سخن می‌گوید.

فعالیت‌های رسانه‌ای و فرهنگی خود را از چه زمان شروع کردید و چگونه؟

سال ۱۳۲۲ در خانواده‌ای آشوری در همدان به دنیا آمدم. در کودکی به علت استخدام پدر در شرکت ملی نفت، راهی آبادان شدیم و تا مقطع دیپلم در همان شهر ساکن بودیم. کمی بعد، فعالیت رسانه‌ای خود را در رادیو نفت ملی آبادان آغاز کردم. در سال ۱۳۴۲ همزمان با بازگشت خانواده به زادگاهم همدان، راهی ارومیه شده و در رادیو «رضائیه» آن زمان مشغول به فعالیت شدم. در ادامه، در کنکور مدرسه عالی «پارس» در رشته زبان و ادبیات انگلیسی قبول شدم و فعالیت فرهنگی و هنری‌ خود را در تهران ادامه دادم. پس از دو سال تحصیل در مدرسه عالی پارس، در مدرسه عالی ترجمه نیز در رشته مترجمی، فارغ‌التحصیل شدم و فعالیتم را در «رادیو ایران» دنبال کردم. در این سال‌ها هیچ‌گاه از پهنه فرهنگ و هنر، چه در رادیو و تلویزیون و چه مطبوعات جدا نبوده‌ام. صاحب عنوان دکتری در هنرهای نمایشی هستم و دو سال پیش، نشان درجه‌یک هنری را دریافت کردم.
من در یک خانواده فرهنگی به دنیا آمدم؛ پدرم، عاشق مسائل فلسفی بود و به چند زبان تسلط داشت. او بود که مرا از چهار سالگی با زبان‌های آشوری، فارسی و انگلیسی آشنا کرد. مادرم هم عاشق کتاب‌های فلسفی-دینی بود. برادر و خواهرم نیز هر دو اهل مطبوعات بودند و روزنامه‌ها و نشریات را به خانه می‌آوردند. پدر و مادرم، مرا با دنیای کتاب آشنا کردند و قلم را به دست من سپردند، من هم قلم را به فرزندان و نوه‌هایم می‌سپارم.

 نقش و جایگاه مسیحیان آشوری را در فرایند انقلاب اسلامی چطور ارزیابی می‌کنید؟
من همیشه در صحبت‌های خود یاد کرده‌ام که جامعه آشوریان با وجود جمعیت اندک، به دلیل قدمتی چند هزار ساله در این کشور، همیشه اثرگذار بوده‌است. پیش از آغاز و شکل‌گیری انقلاب، نسل جوان آشوری همواره در جامعه، حضوری پررنگ داشته‌است، این مشارکت را در دوران دفاع مقدس نیز شاهد هستیم و به اعتقاد بنده، جامعه آشوریان در دوران دفاع مقدس -به راستی و بدون اغراق- بیشترین سهم را در قیاس با جمعیت خود، تقدیم میهن کرده‌است. ما مظلوم‌ترین شهیدان را نثار انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کردیم؛ جوانانی که می‌توانستند به خدمت سربازی نروند، اما عشق به میهن و تعهدی که نسبت به وطن در وجود خود حس می‌کردند، سبب شد که بمانند و در کسوت سرباز به دفاع از میهن خود پرداختند؛ افرادی که به دلیل کفالت خانواده می‌توانستند به سربازی نروند، نسلی که امکان خروج از کشور را داشتند اما ماندند و همانند یکان‌یکان هموطنان خود از میهنشان دفاع کردند.

 شما تفاوت انقلاب اسلامی ایران با دیگر انقلاب‌های جهان را در چه می‌بینید؟
این پرسش، نیازمند تفسیر و تعبیرهای مفصل است. من به عنوان یک جوان در انقلاب حضور داشتم و شاهد بودم، حرکتی که جامعه روشنفکری آغاز کرد، در جامعه دینی به گونه‌ای دیگر صورت گرفت، اما در نهایت، ترکیبی از تمامی نهادها، ارگان‌ها، طیف‌های مختلف جامعه و شخصیت‌های سیاسی با هر نگرشی -اعم از مذهبی، عامی و روشنفکر- پدید آمد که بسیار غرورانگیز بود. این یکدلی، همزبانی و همراهی اقشار مختلف در انقلاب اسلامی، تصویر متفاوتی از این نهضت مردمی در قیاس با سایر انقلاب‌های دوران معاصر ارائه می‌دهد. جنس انقلاب اسلامی ایران با انقلاب فرانسه که انقلاب گرسنگی بود و با یک بشکه شراب آغاز شد یا انقلاب کبیر روسیه، تفاوتی ماهوی داشت.

دیدگاه آشوریان نسبت به بنیانگذار جمهوری‌اسلامی و حقوق تعریف‌شده برای اقلیت‌های دینی در قانون اساسی، بعد از پیروزی انقلاب چگونه است؟
جامعه آشوریان به عنوان یک اقلیت دینی، همراه با دیگر اقلیت‌های این کشور( ارامنه، زرتشتی‌ها و کلیمیان)، حضور پررنگی در آغاز انقلاب داشته‌اند. این مشارکت، در واقع لبیک گفتن به نهضت امام‌خمین (ره) بوده‌است. دیدارهایی که آشوریان با دولت موقت داشتند، حضور جوانان آشوری در کمیته‌های انقلاب اسلامی(حتی کمیته‌هایی که پیش از شکوفایی انقلاب شکل گرفته بود) و  خدمت در آن‌ها که  به شهادت یا ایثارگری شماری از آن‌ها انجامید،‌ همه حکایت از رویکرد مثبت جامعه آشوری به نگاه و منش امام‌ خمینی (ره) و موقعیت حقوقی خود بعد از پیروزی انقلاب‌اسلامی دارد.

در زمینه برخی مسائل حقوقی مثل برابری دیه مسلمان و غیر مسلمان، مشکلاتی وجود داشت که خوشبختانه با حکم مسئولان حکومتی، حل شد اما هنوز درباره مواردی مثل ارثیه یا شهادت در محاکم حقوقی، به نتیجه لازم نرسیده‌ایم که البته از سوی نماینده‌ آشوریان ایران در مجلس شورای اسلامی و دیگر شخصیت‌های حقوقی، در حال پیگری است

 ارزیابی‌تان از وضعیت معیشتی و حقوقی جامعه اقلیت‌های دینی، پیش و پس از انقلاب چیست؟
در زمینه برخی مسائل حقوقی مثل برابری دیه مسلمان و غیر مسلمان، مشکلاتی وجود داشت که خوشبختانه با حکم مسئولان حکومتی، حل شد اما هنوز درباره مواردی مثل ارثیه یا شهادت در محاکم حقوقی، به نتیجه لازم نرسیده‌ایم که البته از سوی نماینده‌ آشوریان ایران در مجلس شورای اسلامی و دیگر شخصیت‌های حقوقی، در حال پیگری است. از نظر معیشتی نیز جامعه اقلیت‌های آشوری، جدا از کل جامعه نیست؛ همان دشواری‌های که برای یک مسلمان در مواجهه با تورم، تحریم و… در جامعه وجود دارد، بر آشوریان نیز تأثیرگذار است. در کل، هر شرایطی -اعم از شکوفایی یا بحران- که حاکم باشد، شامل حال همه آحاد جامعه است و از یکدیگر جدا نیستیم.

  دهه فجر و راهپیمایی ۲۲ بهمن در جامعه آشوری چه حال و هوایی دارد؟
ما در پوشش مجموعه‌ها و کلونی‌های آشوریان در راهپیمایی‌ گرامیداشت ۲۲ بهمن شرکت می‌کنیم،‌ حتی در طول مسیر راهپیمایی‌، غرفه‌های خاص آشوری راه‌اندازی می‌شود که فرهنگ و موسیقی آشوری را عرضه می‌کنند. همچنین به این مناسبت ملی، جشن و پایکوبی آشوری داریم.

  درباره نقش‌آفرینی‌های شهیدان و ایثارگران آشوری در دفاع مقدس بگویید
همان‌طور که اشاره کردم،‌ در آغاز انقلاب، آشوریان نیز همراه و همگام با تمامی آحاد ملت به نقش‌آفرینی در این نهضت مردمی پرداختد. تشکیل کمیته‌ها، گروه‌ها، انجمن‌های صنفی و دینی و نیز شکل‌گیری نهادهای کمک‌رسان به نظام، در همین راستا صورت گرفت. در ابتدای انقلاب، شاهد این شکوفایی بودیم و طبیعتاً با آغاز دفاع مقدس نیز حضور پررنگ نسل جوان جامعه‌ آشوری را در این مهم شاهد هستیم. علاوه بر نقش‌آفرینی در خطوط جبهه، فعالیت‌هایی در عرصه‌های فرهنگی نیز از سوی آشوریان صورت گرفت. انجمن آشوریان تهران به عنوان یک نهاد ملی و فرهنگی، همراه با انجمن آشوریان در شهرهای مختلف،‌ به‌خصوص ارومیه، اصفهان، اهواز، شیراز و…، بعد از انقلاب اسلامی، جان تازه‌ای گرفتند و حرکت‌های متعددی را دراین رابطه آغاز کردند که در آن شرایط، بسیار کمک‌رسان و مؤثر بود.

به عنوان یکی از پیشکسوتان عرصه رسانه، به نظر شما جانبازی‌ها و رشادت‌ها و خانواده‌های شهیدان، آن‌طور که باید در رسانه‌ها منعکس شده‌است؟
من بارها تأکید کرده‌ام و باز هم می‌گویم که متأسفانه در بسیاری از زمینه‌ها ما نتوانسته‌ایم تصویر راستین دفاع مقدس را به طرز شایسته نشان دهیم.
در سینما، ادبیات و عرصه هنرهای تجسمی،  حرکت‌هایی انجام شده، اما هنوز جای کار بسیاری وجود دارد. با گذشت بیش از یکصد سال از جنگ جهانی اول، اما امروز در سینمای هالیوود، باز هم شاهد شکل‌گیری روایت‌ها و داستان‌هایی درباره جنگ جهانی اول و دوم هستیم. می‌توانم بدون اغراق بگویم که پرفروش‌ترین آثار سینمایی هالیوود به روایت‌های جنگ جهانی اول و دوم تعلق دارد. آخرین حرکت انقلابی از نظر فنی، این بود که آن‌ها تمامی مستندات جنگ جهانی اول را -که به صورت سیاه و سفید تهیه شده بود- به شکل سه‌بعدی و رنگی، مورد بازسازی قرار داده‌ و به عنوان آثار مستند روایتی، راهی بازار سینمای جهان کرده‌اند. در مقام مقایسه، ما در این زمینه، ضعیف عمل کرده‌ایم. حال آنکه روایت‌های ناگفته زیادی از جنگ و دفاع مقدس وجود دارد که هنوز به تصویرکشیده نشده که باید همت کرد و آن‌ها را از طریق نگارش در قالب کتاب یا تولید آثار سینمایی به افکارعمومی عرضه نمود.

عملکرد رسانه‌ها را در قبال معرفی رشادت‌های شهیدان اقلیت‌های دینی چطور ارزیابی می‌کنید؟
نهادها و ارگان‌های رسانه‌ای، همواره خود را در قبال جوامع اقلیت‌های دینی، مسئول دیده‌ و هیچ تفاوتی در این خصوص قائل نشده‌اند. مجموعه برنامه‌هایی که در رسانه‌ها به منظور معرفی و تجلیل از مقام شهدا ساخته شده، در همین راستا قابل‌ ارزیابی است که البته جا دارد قدری تخصصی‌تر در این زمینه ورود شود.

با توجه به سال‌ها تجربه فعالیت در رادیو، خاطره‌ای از دوران دفاع مقدس دارید که همواره در ذهنتان تداعی شود؟
من در طول هشت سال دفاع مقدس، رییس انجمن آشوریان تهران بودم. این انجمن در دوران دفاع مقدس، عملاً به یک نهاد کمک‌رسانی به پشت‌جبهه و همین‌طور خطوط مقدم نبرد تبدیل شد.
بسیاری از نقل و انتقالات، به‌خصوص نقل و انتقال جوانان آشوری که در طول دفاع مقدس به عنوان سرباز خدمت می‌کردند، از سوی انجمن آشوریان تهران صورت می‌گرفت و خاطرات آن چهره‌ها و آن ‌روزها، گاه در ذهنم تداعی می‌شود.

 آیا روحیه میهن‌پرستی نسل قبل جامعه آشوری در نسل تازه هم تداوم یافته‌ است؟
ببینید، جامعه آشوری‌، جامعه‌ای بسته یا تافته‌ای جدا بافته از جامعه بزرگ ایران نیست و هر تحولی که در میهن‌ اتفاق بیفتد، بر آشوریان هم تأثیرگذار است، لذا روحیه‌ جوانانی که در دوران دفاع مقدس حضور داشتند، در نسل جوان آشوری امروز نیز وجود دارد. یعنی جوانان آشوری، جدای از باورهای دینی‌شان، به طور طبیعی به عنوان پاسداران و حافظ مرزهای کشورمان، این حس در درونشان وجود دارد و -بدون اغراق- این روحیه  هرگز در درونشان نمرده و هیچ‌گاه نخواهد مرد.

عملکرد نهادهای متولی را درباره صیانت و پاسداشت شهیدان و ایثارگران اقلیت‌های دینی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به گمان من به خانواده‌های ایثارگر و شهدای اقلیت‌های دینی حتی بیش از مسلمانان، بها داده‌ شده‌است. حضور نهادها، ارگان‌ها و شخصیت‌ها، از رهبر انقلاب گرفته تا شخصیت‌های سیاسی، کشوری و لشکری در منزل خانواده شهدای مسیحیان آشوری، گواه این ارزش‌گذاری است. نهادهای متولی امر نیز خدمات قابل‌قبولی در این زمینه داشته‌اند.

در جامعه آشوریان، کارگروهی برای خانواده‌های شهیدان تشکیل شده‌ است؟
انجمن آشوریان تهران و دیگر شهرستان‌ها به عنوان یک نهاد اجتماعی و فرهنگی، نیازهای جوامع آشوری را برآورده می‌کنند و همین‌طور، انجمن‌ها و نهادهای کلیسایی به عنوان متولیان دینی، مراقب و پاسدار خواست‌های جامعه مسیحیان آشوری هستند.

 شما به عنوان یک مقام مسئول جامعه‌ آشوری چه موضعی در برابر اظهارات مداخله‌جویانه وزارت امورخارجه آمریکا در قبال اقلیت‌های دینی دارید؟
نهاد انجمن آشوریان، شخصیت‌های سیاسی (مثل نماینده آشوریان در مجلس شورای اسلامی و شخصیت‌های حقوقی این جامعه) اعلام کرده‌اند که هرگز هیچ مشکلی با جوامع مسلمانان ایران نداشته‌اند.
ما هزاران سال همزیستی مسالمت‌آمیز با ملت ایران داشته‌ایم. همیشه هم اعلام کرده‌ایم که به هیچ متولی و قیمی، خارج از ایران نیاز نداریم و این دلسوزی‌های خصمانه را باور نمی‌کنیم.

به نظر شما، تبعیض یا موانع حقوقی و اجتماعی در برابر رشد و پیشرفت جوامع اقلیت‌های دینی در ایران وجود دارد؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم، جز برخی مسائل جزئی حقوقی و سلیقه‌ای، ما هیچ تفاوتی با آحاد جامعه بزرگ ایران نداریم. نگاه عمومی نظام به جامعه اقلیت‌های دینی، نگرش متفاوتی نیست و ما شهروند درجه یک محسوب می‌شویم. نماینده اقلیت‌های دینی نیز از همان حقوقی برخوردار است که یک نماینده شهر یا روستا در مجلس شورای اسلامی دارد و نماینده من به عنوان یک آشوری ایرانی، هیچ تفاوتی با دیگر نماینده‌های مجلس شورای اسلامی ندارد.

موضع مسیحیان آشوری در قبال جنگ اقتصادی و تحریم‌های آمریکا چیست؟
در طول این سال‌ها، آشوریان نیز همچون دیگر اقلیت‌ها، خود را با سختی‌ها، کمبودها و نارسایی‌ها سازگار کرده‌اند. آن‌ها در قحطی‌ها، مصیبت‌ها، جنگ‌های جهانی اول و دوم و…، در کنار دیگر هموطنانشان، این دشواری‌ها را پشت سر گذاشته‌اند .
طبیعی است که سختی‌های اقتصادی حاصل از تورم و تحریم، دامن‌گیر جامعه ما هم می‌شود و مثل هزاران مشکلی که پیش از این با موفقیت، حل کرده‌ایم، امروز نیز در کنار یکدیگر از این بحران عبور خواهیم کرد.

خاطره‌ای از شهیدان دوران دفاع مقدس دارید؟
متأسفانه، این‌ها یادها و خاطره‌های تلخی است؛ یکی از خویشاوندان من برای دیدار با همسر باردارش از اسلام‌آباد غرب، راهی تهران شده و در اولین محل سوختگیری به همراه دیگر همرزمانش بر اثر حمله هوایی دشمن به شهادت می‌رسد.
او می‌توانست قبل از رفتن به سربازی، از کشور خارج شود اما به همسرش گفته بود: «من نمی‌توانم از دیگر همرزمانم جدا باشم». این شهید در شب عید میلاد حضرت مسیح به شهادت رسید.
همیشه گفته‌ام که شهیدان آشوری، شهیدان مظلومی بوده‌اند. آن‌ها خاضعانه، جان خود را نثار میهن کردند.

منبع: ایسنا