طي دهه هاي اخير، گويندگان بسياري وارد اين حرفه شدند و صداي شان ماندگار شد. «داوود نماينده» يکي از اين افراد است که به دليل صداي خاص و گيرايش در سال ۴۷ فعاليت خود را ابتدا از راديو و سپس به عنوان مدير دوبلاژ و گوينده آثار سينمايي و پويانمايي آغاز کرد، اما اغلب بينندگان صداي او را با توجه به گويش و سبک خاصش در آثار مستند مي شناسند. با راه اندازي شبکه مستند، فعاليت اين گوينده توانمند نيز بيشتر شده است. وقتي با «نماينده» حرف مي زنم صداي خوبش را در مستند موفق «حس برتر» به ياد مي آورم. با ما همراه شويد تا از نحوه ورود او به دنياي گويندگي بيشتر بدانيد.

 ۲۰ ديپلم افتخار گرفته ام

* چه شد که به هنر دوبله گرايش پيدا کرديد؟

 در سال ۴۷ در مصاحبه دکلمه فن بيان اول شدم و به رسم روزگار به برنامه جوانان راديو معرفي شدم. از همان سال فعاليت خود را آغاز کردم و سپس به سنديکاي گويندگان مراجعه کردم. خدا رحمت کند «مهين بزرگي» را؛ با او ديدار داشتم و او و آقايان احمد رسول زاده و پرويز بهرام، بزرگواراني بودند که در ادامه مسير ياري‌ام کردند. در طول زندگي کاري ام، ۲۰ ديپلم افتخار گوينده برتر را از جشنواره هاي مختلف دريافت کرده ام.

 يک قصه تلخ

* چند گوينده در زمينه گويندگي مستند در کشور فعاليت مي کنند؟

 اين قصه، قصه تلخي است. متأسفانه بعد از بنده و آقايان بهرام، رسول زاده و ناصر ممدوح، کسي در حيطه مستند نتوانست خودي نشان بدهد، چون مستند داراي ويژگي خاصي است. مستند، صرف نريشن گفتني نيست. مستند بيان يک داستان حقيقي است و گوينده در روايت اين داستان حقيقي، بايد يک جا، راوي، يک جا نريتور و يک جا بايد صدا داراي موسيقايي خاصي باشد. به طور مثال در مجموعه هاي «مهاجران»، «حباب» و «قصه هاي جنگ» راوي بودم، اما شما «داوود نماينده» را در «شاهد عيني» نسبت به ديگر مستندها متفاوت مي بينيد. متفاوت بودن، يعني آهنگين بودن صدا، يک مستندگو بايد به طور کامل صداي متفاوتي داشته باشد، گويندگي در عرصه مستند با گويندگي در فيلم متفاوت است.برخي از افرادي که شروع به کار مستندگويي مي کنند، تصور مي کنند مستندگويي يعني مانند انشا از روي متن خواندن اين در حالي است که گوينده بايد در مستند، به کاري که انجام مي دهد اعتقاد داشته باشد.بسياري از آثار مستندي که در بازار عرضه شد، داراي گويندگي غيرحرفه اي بود از اين رو موفق نبود و مردم استقبال نکردند و اين افراد نيز کنار گذاشته شدند. اگر گويندگان آموزش مي ديدند کنار گذاشته نمي شدند.

 * تفاوت گويندگي در آثار مستند با آثار سينمايي و پويانمايي در چيست؟

 ببينيد من پويانمايي «بينوايان» را دوبله کردم و در آن به عنوان يک قصه گو وارد ماجرا شدم، در «آرزوهاي بزرگ» نقش قهرمان را به آقاي «والي زاده» دادم. مي خواهم بگويم، اگر پويانمايي داراي قصه، رمان و داستان هاي مشهور باشد، همان چهره واقعي داستان فيلم ها را پيدا مي کند. گفتار در پويانمايي با يک فيلم سينمايي تفاوتي ندارد، اما پويانمايي وقتي مخصوص کودکان مي شود، گوينده ارتباطي با کودکان پيدا مي کند و خودش کوچک مي شود و بايد با کودک درون ارتباط داشته باشد تا بتواند پاکي ها، صداقت ها و زيبايي ها را لمس کند تا اين اثر به دل کودک بنشيند.

* براي گويندگي چه اطلاعاتي را به دست مي آوريد تا به روز باشيد؟

 ما به تازگي گفته ايم افرادي که حس مي کنند سواد و آگاهي به مفهوم اطلاعات عمومي وسيع در همه زمينه ها دارند از جمله علم، تاريخ، جغرافيا، سياست، فرهنگ، اجتماع و ادبيات وارد اين حرفه شوند، به طور مثال اين افراد بايد با ادبيات کلاسيک جهان آشنايي داشته باشند، نويسندگان رمان ها را بشناسند و تاريخ بدانند؛ يعني نسل فعلي جدا از اين که بخواهد دوبلور شود، وظيفه دارد آگاه به جهان پيرامونش باشد و مطالعه کند تا بتواند موفق باشد.

۱۱ هزار مستند دوبله کرده ام

جام جم، جشنواره مستندي برگزار کرد که خوب بود و مستند سازها را دور هم گردآورد که من نيز جزو اعضاي هيئت انتخاب جشنواره بودم. من تاکنون ۱۱ هزار مستند ايراني و خارجي دوبله کرده ام. به نظرم اگر شبکه مستند مي خواهد موفق باشد، بايد توليدات داخلي خود را توسعه دهد. علاوه بر اين بايد بودجه مناسبي در اختيار شبکه مستند قرار بگيرد. اين شبکه بايد جدي گرفته شود و مستند سازان اين شبکه را خانه خود بدانند، مستندسازان کشورمان کارهاي جهاني مي کنند، ولي متأسفانه چون دست آن ها از نظر تحقيق، پژوهش و ابزار کاري خالي است، شبکه مستند هم نمي تواند کار قوي ارائه دهد. اکنون هم شبکه مستند اغلب آثار آرشيوي را پخش مي کند. در افتتاح شبکه مستند، به مهندس ضرغامي گفتم که بايد از مستندسازان حمايت شود. معتقدم يک فيلم سينمايي، داستان دارد و شما آن را دنبال مي کنيد و تمام مي شود، ولي شما وقتي مستندي مانند «سياره زمين» را تماشا مي کنيد، سياره زمين به وسعت جهان است، نگاه يک مستندساز هم به وسعت جهان است و محدود نيست و به همين دليل بايد از او حمايت وسيعي شود. نبايد مستند ناديده گرفته و کنار گذاشته شود. مستند در بردارنده تاريخ، جغرافيا، علم فيزيک، شيمي، نجوم، علوم اجتماعي، تاريخ و ادبيات است.

 حس برتر يک تلنگر بود

* بهترين و ماندگارترين اثري که کار کرده ايد چيست؟

 تعداد آن ها خيلي زياد است، قبل و بعد از انقلاب مستند تعريفي نداشت. قبل از انقلاب گاهي مستندي با صداي «هوشنگ لطيف پور» پخش مي شد. محتواي آن مستند تعريفي نداشت، اما آن چه آن اثر را ماندگار مي کرد صداي آقاي لطيف پور بود.

 بعد از انقلاب وقتي «حس برتر» را کار کردم، تلنگري شد که بگويم مستند وجود دارد و جدي است و براي همين «حس برتر» برايم موفقيت خوبي را به همراه آورد و در جامعه مطرح شد و مردم هم به اهميت مستند واقف شدند. آثاري همچون «شاهد عيني»، «سياره زمين»، «سياره آبي» و «جهان و نيروهاي شگفت انگيز آرتورسي کلاک» را چون توجه مردم به ويژه طبقه علمي کشور را به خود جلب کرد، دوست دارم.

* از شما سپاسگزارم. در پايان گفت و گو بفرماييد رمز موفقيت و ماندگاري تان در چيست؟

 عشق، احساس مسئوليت مي آورد و احساس مسئوليت سبب مي شود کارت را جدي بگيري. توصيه ام به نسل جوان اين است که اگر مي خواهند وارد هر کاري از جمله دوبله، نويسندگي، بازيگري، شاعري و استادي دانشگاه شوند، بايد مسئوليت را جدي بگيرند؛ وقتي مسئوليت را جدي بگيري، کار را جدي گرفته اي و اين علامت عشق به کار است.بايد از طريق هنرمان به سمت کمال برويم و زيبايي خدا را کشف کنيم. وقتي کارمان را دوست داشته باشيم، به مردم احترام گذاشته ايم و وقتي مردم را محترم مي شماريم، آن ها به ما جايگاه مي دهند. اين جايگاهي که امروز دارم، از همين مردم است و خيلي سپاسگزار آن ها هستم.