در روزگاری که زبان فارسی با چالش‌های فراوانی روبه‌روست و واژه‌های بیگانه هر روز بیش‌تر در گفتار عمومی رخنه می‌کنند، تلویزیون همچنان می‌تواند نقشی اثرگذار در پاسداشت و ترویج زبان و ادبیات فارسی ایفا کند. ندا سپانلو، مجری باسابقه صداوسیما، از ضرورت تبدیل زبان فارسی به یک نیاز روزمره در خانواده‌ها سخن می‌گوید و بر اهمیت تسلط مجریان بر اصول دستور زبان و ادبیات تأکید می‌کند.

به گزارش هنرصدا به نقل از روابط عمومی رسانه ملی، ندا سپانلو، مجری تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره نقش تلویزیون در پاسداشت و ترویج زبان و ادبیات فارسی اظهار کرد: تلویزیون همواره نقش مهمی در پاسداشت زبان و ادبیات فارسی چه در گذشته و چه امروز داشته و در آینده خواهد داشت.

وی ادامه داد: زمانی تلویزیون بیشترین تأثیرگذاری را در جامعه داشت و واژه‌هایی که در برنامه‌ها به کار می‌رفت، به‌سرعت وارد گفتار مردم و خانواده‌ها می‌شد. اما امروز احساس می‌کنم ادبیات فارسی و آثار کلاسیک ما مثل گلستان یا کلیله‌ودمنه برای بسیاری از خانواده‌ها به کالایی لوکس تبدیل شده‌اند، نه ضروری.

سپانلو بیان کرد: اگر بتوانیم کاری کنیم که زبان و ادبیات فارسی به یک نیاز روزمره و ضروری در زندگی خانواده‌ها تبدیل شود، به طور طبیعی تلویزیون هم توجه بیشتری خواهد کرد و اثرگذاری‌اش چندین برابر می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه نقش مجری در این مسیر می‌تواند بسیار تعیین‌کننده باشد، گفت: نقش مجری بسیار کلیدی است، چون او کسی است که متن و کلام را در معرض گوش و چشم مردم قرار می‌دهد. آشنایی مجری با زبان فارسی، تلفظ صحیح، فن بیان و حتی درک شعر فارسی اهمیت فراوان دارد. من شخصاً تلاش زیادی می‌کنم که تاحدامکان از واژه‌های فارسی استفاده کنم. اما واقعیت این است که بعضی واژه‌های تخصصی، معادل قابل‌فهم و کاربردی در فارسی ندارند. به‌ویژه وقتی گفت‌وگو ریتم تندی دارد، جایگزینی واژه انگلیسی با چند کلمه فارسی گاهی باعث ازدست‌رفتن مفهوم می‌شود یا مخاطب دچار سردرگمی خواهد شد.

این مجری صداوسیما در ادامه افزود: از طرف دیگر، وقتی کارشناسی در برنامه از واژه‌های انگلیسی استفاده می‌کند، اصلاح مداومش در طول برنامه دشوار است. بااین‌حال، شخصاً تمام تلاشم را می‌کنم تاحدامکان زبان فارسی حفظ شود.

سپانلو در پاسخ به این سؤال که برخی معتقدند استفاده از واژه‌های غیرفارسی آسیب‌زاست؛ شما چه مرزی برای این مسئله قائلید، عنوان کرد: به نظر من، فاجعه‌بارتر از استفاده گاه‌به‌گاه از واژه‌های لاتین، ناآگاهی از دستور زبان فارسی است. یعنی مجری یا گوینده، جمله را اشتباه بسازد، تلفظ نادرست داشته باشد یا از ساختار زبانی غلط استفاده کند. این بی‌دقتی در زبان، به‌مراتب آبروریزی بیشتری است. به همین خاطر تأکید دارم که مجریان باید بر دستور زبان فارسی تسلط داشته باشند و اگر درباره واژه یا تلفظی شک دارند، باید سریع بررسی کنند و شکل درست را یاد بگیرند.

وی ادامه داد: خود من همیشه چند وبگاه فارسی‌زبان در دسترس دارم تا تلفظ و معنای درست واژه‌ها را کنترل کنم. حتی برای کلماتی که فکر می‌کنم درست می‌دانم، باز هم یک‌بار چک می‌کنم تا مطمئن باشم.

سپانلو همچنین در بخش دیگری از گفت‌وگو به لحظه‌های پرفشار در حرفه کاری خود اشاره کرد و گفت: معمولاً گفت‌وگو با رئیس‌جمهور فضای بسیار پرفشاری دارد؛ هم از نظر روانی، هم از نظر سرعت و حساسیت زبانی. اما واقعاً باور دارم که وقتی انسان به کاری علاقه‌مند است، فشارش را کمتر احساس می‌کند. برای من اجرا کار نیست، بلکه عشق شخصی است و وقتی عشق وجود داشته باشد، حتی لحظه‌ای سخت در اجرا تبدیل به تجربه‌ای شیرین می‌شود.

سپانلو در پایان به ورود مجریان تازه‌وارد در صداوسیما اشاره کرد و گفت: ورود نسل جوان بسیار امیدوارکننده است؛ بخشی از آن‌ها آگاهی و علاقه زیادی به ادبیات دارند و بخشی هم نیازمند مطالعه و تمرین بیشتر هستند. توصیه من برای همه، همان توصیه استاد حداد عادل است: گلستان سعدی بخوانند، حافظ بخوانند، هر روز با شعر فارسی سروکار داشته باشند و دانش زبانی‌شان را تقویت کنند. وقتی عشق به زبان فارسی در وجود فرد شکل بگیرد، اجرای درست، طبیعی و زیبا خودش به دنبال آن می‌آید.