گسترش و بسط وسایل ارتباط جمعی در کنار افزایش سطح دسترسی ها به منابع مختلف، اطلاعات گوناگون  و همچنین  توسعه تئوری های مختلف رسانه ای ، شرایطی را ایجاد کرده است که امروزه تولد و یا تلفیق رسانه ها به امری کاملا طبیعی و عادی مبدل می شود. این روند به گونه ای است که طی یک قرن گذشته و با ورود رسانه های مختلف تصویری و دیجیتال شاهد ارتقا برخی از این ابزار در اشکال مختلف نیز بوده ایم.
در این میان رادیو به خاطر شاخص های زیاد از توان تلفیق پذیری بالایی برخوردار است که  علاوه بر حفظ و افزایش توانمندی های خود ،نقش موثری در انتقال پیام ایفا می نماید. چرا که به تعبیر بسیاری از دانشمندان علوم ارتباطات ، رادیو مادر رسانه های نوین امروزی است .از این رو با توسعه زیر ساخت های مختلف و امکانات فنی ،رادیو نما به عنوان دست برتر این رسانه معرفی شد . این بخش مهم و راهبردی به گونه ای است که با ارایه جلوه های گوناگون و مستمر کمک موثری می نماید تا آنچه که به عنوان محتوای تصویر ساز از رادیو پخش می شود با قدرت اثر گذاری بیشتری در اذهان مخاطبان شکل بگیرید. همچنین در کنار این مسئله  باید توجه کرد که ارایه تصاویر مستمر و مرتبط با موضوعات برنامه ها ، محتوی ارائه شده نیز متفاوت تر در اختیار مخاطبان قرار می دهد .رادیو نما علاوه بر موارد گفته شده میتواند برخی محدودیت ها را نیز پوشش دهد  و با درج زیر نویس ها ،راه های ارتباطی و سایر موارد دیگر مخاطبان را همراهی نماید. مسلما این ارتقا به جا و شایسته می تواند رادیو را بیش از گذشته توانمند سازد.لذا به مناسبت سالروز آغاز به کار رادیو نما نقطه نظر برخی از مدیران شبکه های رادیویی را جویا شدیم.

وحید اسدی مشاور معاون صدا ، مدیر رادیو مستند و  دبیر علمی دومین جشنواره پژواک:

رادیو نما ؛بستری متفاوت برای انتقال پیام

رادیو نما متشکل از صدای رادیو به همراه مجموعه ای از تصاویر است که روی گیرنده دیجیتال و فضای مجازی قابل دریافت است. نقش رادیو نما ، به عنوان رسانه مكمل برنامه های رادیویی و همگامی با آنتن زنده برای تصویر سازی و ارائه اطلاعات تکمیلی و جانبی از محتوای در حال پخش فعالیت می کند.

ارائه محتوای متنی ، معرفی راه های ارتباطی ، ارائه تصاویر مرتبط با برنامه ها ، ارائه کنداکتور روزانه و ماهانه هر شبکه ، مسیر دهی مخاطب به فضای مجازی اختصاصی هر شبکه و دیگر درگاه های ایجاد شده از وظایف رادیو نماست.با توجه به اینکه رادیو همچنان مخاطب خاص خود را در رده های سنی مختلف حفظ کرده است ، رادیو نما بستری بصری برای ارائه محتوای بهینه و اطلاعات تکمیلی در کنار صدای آنتن رادیو تبدیل شده است.

نقاط قوت رادیو نما را میتوان در این چارچوب ها دسته بندی کرد:

امکان انتخاب متنوع تصاویر با توجه به موضوع آنتن و تصویر سازی برای مخاطب

قرار گیری کانال های رادیو نما در کنار شبکه های تلویزیونی و امکان ایجاد رقابت در بین شبکه هایی که از نظر سیاست های عملکردی مشابه یکدیگر هستند.

دسترسی مناسب و راحت تر برای مخاطب به شبکه های رادیویی

امکان استفاده از ظرفیت بازرگانی و مشارکت در رادیو نما به صورت تصویری

ایجاد جذابیت بصری برای برنامه های رادیویی

رادیو نما می تواند در سال های آینده در صورت تعیین چشم انداز و اهداف کارشناسی شده به یک رسانه استراتژیک تبدیل شود.رسانه ای پویا ، تعاملی ، الگو ساز ، مبین الگوی زندگی و تفکر ایرانی اسلامی و همگام با فناوری های نوین و همسطح رسانه های موفق دنیا در حوزه برود بند شناخته شود.

همچنین این بستر می تواند به عنوان اولین رسانه ای که رادیو را برای ناشنوایان ارائه می دهد معرفی شود.آموزش از جمله فعالیت هایی است که با توجه با ساختار رادیو نما می تواند در آینده جایگاه ویژه ای پیدا کند.

مهدی حسینی مدیر پشتیبانی فنی رادیو نما و سرپرست فنی تولید:

پوشش حداکثری شبکه های رادیویی از طریق رادیو نما

رادیو نما پدیده نوظهوری است که می‌کوشد نظر مخاطبین بیشتری را به رادیو جلب کند.در واقع این بستر پدیده‌ای نوپاست که برخی از رسانه‌ها سعی کردند از فضای آن برای گسترش مخاطبانشان استفاده کنند.در رادیو نما شبکه‌های رادیویی با استفاده از عکس‌های فشرده و کم‌حجم و با حفظ کیفیت علاوه‌بر ارتباط صوتی یک ارتباط تصویری نیز با مخاطب خود ایجاد کرده‌اند و شنونده را از موضوع در حال پخش آگاه‌تر می‌کنند. امروز پخش تصویر به همراه صدا در شبکه‌های رادیویی دیجیتال مرسوم شده و گاهی استفاده از دوربین در استودیوهای رادیویی مدنظر قرار می گیرد.

با توجه به استقبال مخاطبین از رادیو نما حوزه فنی بر آن شد تا امکانات بیشتری را برای مخاطبان از جمله درج زیرنویس و ایجاد بستر تعاملی فراهم کند.

رادیو نما اولین‌بار در آبان هزار و سیصد و نود و پنج با پخش تصویری از رادیو جوان،رادیو ایران و رادیو آوا و قرآن به‌صورت آزمایشی آغاز به کارکرد و در دی‌ماه سال هزار سیصد و نود و پنج با پخش رادیو نمای جوان به طور رسمی افتتاح شد و اداره کل فنی صدا در حال حاضر نوزده شبکه رادیو نما را به‌صورت شبانه‌روزی پشتیبانی می‌کند.

از اتفاقات خوبی که در این حوزه افتاده‌است می‌توان به پخش و پوشش حداکثری رادیو نمای شبکه های رادیویی در سراسر کشور اشاره کرد و یکی از افتخارات ما در این حوزه راه‌اندازی رادیو نمای ترتیل است که به‌صورت شبانه‌روزی و با همکاری کارشناسان فنی، صدای ترتیل قرآن کریم هم‌زمان با تصاویر آیات مربوطه پخش می‌شود که علاقه‌مندان می‌توانند هر روز از یک جزء قرآن کریم به‌صورت صوتی و تصویری بهرمند شوند.

ان‌شاءالله رادیو نما در صورت آماده شدن زیرساخت های لازم امکاناتی را در راستای بهره مندی ناشنوایان از برنامه‌هایی که قابلیت داشته باشند، فراهم خواهد کرد.

مخاطبان محترم در تهران می توانند از طریق گیرنده های دیجیتال DVB-T ،روی فرکانس ۶۵۰ مگا هرتز،کانال ۴۳ و شهرستانها گیرنده دیجیتال DVB-T 2 و فرکانس و کانال اعلامی از سوی روابط عمومی مراکز استانها، شبکه های رادیو نما را دریافت کنند.

شهاب تالی مدیر رادیو پیام :رادیو نما دست برتر رقابت با رقبا

به لحاظ اهمیت و جایگاه رسانه رادیو در سپهر رسانه‌ای و نگاهی گذار به تاریخچه رادیو در ایران می توان تاثیر این رسانه گرم را در بخش زندگی مردم لمس کرد، چرا که تنها رسانه ای است که همیشه وهمه جا در دسترس بوده و عموم مردم بخشی از اخبار واطلاعات روزانه خودراازاین رسانه دریافت می کنند .

امروزه رادیو حضور گسترده‌ای در سراسر جهان دارد و تقریبا برای همه افراد قابل دسترس می‌باشد هرچند که اینترنت و فضای مجازی با وجود هزینه‌های زیاد، ناامنی اطلاعات، غیرقابل اعتماد بودن به دلیل هجوم هکرها به آنها و وجود مطالب نادرست و نیز ناکارآمدی در برخی مکانها و زمانها با استقبال قابل توجهی در میان جوامع بشری مواجه شده است. اما رادیو بدون نیاز به زیر ساخت‌های عظیم، تا حد زیادی در بخش قابل توجهی از جهان در حال پخش می‌باشد. با توجه به پیشرفت تکنولوژی در حوزه ارتباطات، رسانه رادیو هم از این پیشرفت بی نصیب نمانده است و توانسته از فرمت آنالوگ به دیجیتال ارتقاء پیدا کند و با ابزارهای نوین ارتباطی جایگاه خود را در میان مخاطبانش حفظ نماید.

از جمله این ابزارها می توان دسترسی به رادیو از طریق دستگاه های گیرنده دیجیتال( ست تاپ باکس)، اپلیکیشن های رادیو، فضای مجازی و رادیو تصویری اشاره کرد که مخاطبان رادیو در تمام شبانه روز در هر موقعیت زمانی و مکانی به طرق مختلف امکان بهره‌برداری از رادیو را دارند.

با ظهور رسانه‌های نوین برخی فکر می‌کنند رسانه رادیو توان رقابت با این رسانه‌ها را ندارد در حالیکه رادیو در بحران‌های متعدد در سراسر جهان ثابت کرده نه تنها جایگاه و رسالت خویش را حفظ کرده است بلکه قویتر از سایر رسانه‌ها توانسته نقش آفرینی کند.رادیو نما چندین سال است که در جهان شناخته شده و رادیوهای مختلف خارجی از آن بهره می گیرند اما این رسانه فعالیت رسمی خود را در کشورمان از تاریخ سوم دیماه ۹۵ آغاز نمود و امروز تمام شبکه های سراسری و استانی از این امکان بهره مند هستند. رادیو نما رسانه ای بین رادیوهای سنتی گذشته و رادیوهای تصویری جدید است. پخش تصویر از رادیو نما  تحول چشمگیری در این رسانه بوجود آورده چرا که پخش همزمان تصویر با محتوای صوتی  جذابیت آن را دوچندان می کند.

امروزه دو دیدگاه درباره رادیو نما وجود دارد. موافقان آن رادیو نما را فرصتی برای دیده شدن رادیو و گسترش و فراگیر شدن آن و بالا رفتن میزان مخاطب و ایجاد راههای جدید ارتباط با مخاطب می دانند و مخالفان این کار را یک تلاش ناموفق تصویری و تلویزیونی و صرف هزینه های با بازخورد کم بیان می کنند. اما واقعیت این است رادیو نما نه رادیو است و نه تلویزیون، بلکه رسانه ای است جدید که خود ماموریت و رسالت تازه ای پیدا کرده که با استفاده از جذابیت های تصویری و جلوه های صوتی و صد البته کیفیت مناسب دریافت امواج در سراسر جهان می تواند مخاطبان جدیدی را جذب کند و رسانه ای برای شنیدن باشد که با تصاویر مناسب و دقیق به کمک تخیل رادیویی بیاید و شنونده را با خود همراه و همگام سازد.

در بهره گیری از فضای مجازی و رادیو نما هم رادیو پیام و آوا  با حضور فعال به عنوان دو رادیو پیشرو توانسته است با برنامه ریزی های مدون و استفاده از کارشناسان اهل فن گام های مطلوب و تاثیرگذاری بردارد  این حوزه ضمن استقبال گسترده مخاطبان بستر مناسبی را برای تعامل بیشتر رادیو با مخاطبانش فراهم ساخته است. براساس نظرسنجی های سازمان رادیو نمای آوا در حال حاضر پرمخاطب ترین رادیو نما دربین رادیو نماها می باشد و رادیو نمای پیام هم در جایگاه مناسبی قرار دارد .

رادیو نمای پیام و آوا متناسب با رویدادهای تقویمی و مناسبتی با برگزاری پویش های مختلف توانسته  بهترین و بیشترین بهره را از فضای مجازی ورادیو نما در تعامل با مخاطب در جهت غناء بخشیدن به محتوای برنامه تلفیق صوت با تصویر ببرد.  از جمله این پویش ها می توان به پویش (معلم من(ویژه هفته معلم) ،همرزم من(ویژه هفته دفاع مقدس)،تابستان من، اربعین من، حسینیه پیام ،و… اشاره کرد.

رادیو نمای شبکه پیام و رادیو آوا همچنین این امکان را برای مخاطبان فراهم ساخته است  علاوه بر دریافت صوت برنامه ها به یکسری اطلاعات  تصویری  با موضوع برنامه ،عوامل برنامه ساز و… داشته باشد نظر به ساختار سازمانی رادیو پیام رادیو آوا  نسبت به سایر شبکه های رادیویی ساختار رادیونمای این رادیوها هم  نسبت به سایر شبکه ها متمایز شده است

درپایان نظر به جایگاه  و مزیت های رسانه رادیو نسبت به سایر رسانه ها  بویژه در مواقع بحرانی برای اطلاع رسانی های ضروری می طلبد مسئولان امر عنایت و توجه ویژه ای به این رسانه داشته  باشند .چراکه رادیو تنها رسانه ای است که در هر مکان و زمانی به راحتی قابل دسترس  برای اطلاع رسانی با رعایت سه اصل صحت، دقت و سرعت بوده ومیتواند بخش عظیمی از اقشار مختلف جامعه را با خود همراه کند.

کاویانی مدیر رادیو معارف :تلویزیون در خدمت رادیو

رادیو تصویری یا همان رادیو نما از ابتدای راه‌اندازی خود در آبان ۱۳۹۵ همواره با  منتقدان  و موافقان سرسختی روبرو بوده است. منتقدان، از بین رفتن ماهیت رادیو را بزرگترین چالش پیش روی این رسانه دانسته‌اند، و موافقان نیز دلائل متعدد خود را دارند که اشاره خواهد شد.گذشته از درست یا نادرست بودن سخن منتقدان، پس از راه اندازی رادیو نما، استقبال شنوندگان از آن به اندازه‌ای بود که مدیران سازمان را برآن داشت تا ضمن حمایت از وجود این رسانه، به گسترش نرم افزاری و سخت افزاری آن نیز گرایش پیدا کنند. تا آنجا که در جشنواره‌های سازمانی بخشی به عنوان رادیونمای برتر گنجانده شد و ارزیابی دقیق این رسانه در دستور کار مرکز ارزیابی سازمان قرار گرفت.از این رو و با توجه به استقبال مخاطبان از این رسانه مکمل، هرکدام از رادیوها با برنامه‌ریزی و بهره‌گیری از نیروهای هنرمند ضمن افزایش کیفیت تصاویر، همخوانی کامل با آنتن را هدف خود قرار داده و رقابت جدی بین شبکه‌ها باعث رشد روزافزون این رسانه گردید.به نظر می رسد اکنون که از آغاز به کار رادیونما ۶ سال می‌گذرد؛ با نمایان شدن جنبه‌های کاربردی رادیونما، بتوان به درست بودن این تصمیم پی برد و به نقش مکملی این رسانه در کنار رادیو اشاره کرد. مهمترین مزیت های رادیو نما را می توان از چند بعد در نظر گرفت. از جمله می توان به ایجاد انگیزه بیشتر در عوامل برنامه ساز( پخش تصاویر عوامل برنامه به نوعی قدردانی از عوامل بوده و موجب دیده شدن و ایجاد انگیزه مضاعف برای کسانی میشود که هیچگاه روی آنتن صدای آنها شنیده نمی شود.)، گسترش تعامل با  مخاطبان و امکان انجام پویش های متنوعی که تا کنون میسر نبود  فراهم گردید.(مانند ارسال تصاویر مناسبتی، معرفی اماکن سیاحتی و زیارتی و…) و بدین ترتیب  شنوندگان رادیو در تولید محتوا و برنامه سازی سهیم شدند.( در سال ۱۴۰۰ پویش ارسال عکس برای رادیو فصلی محرم انجام شد و نزدیک به ۷۰۰۰ عکس از سوی مخاطبان دریافت و پخش گردید.)در همین چارچوب  تنوع در اطلاع رسانی با استفاده از  زیرنویس و تصاویر مختلفی که میتوان در رادیو نما از آن بهره برد؛اطلاع رسانی های برنامه ها دقیق تر انجام می شود . از آن جمله می توان به   تصاویر مرتبط با موضوع برنامه و اطلاع رسانی درخصوص کارشناس برنامه ، اطلاع رسانی مراسم مذهبی و ملی با استفاده از پوستر و تصاویر مرتبط،جلب مشارکت و تبلیغات(با عنایت به مأموریت هر شبکه رادیویی، می توان جلب مشارکت از نهادها و مؤسسات مرتبط با طراحی و پخش تصاویر مختلف صورت پذیرد.)، اطلاع رسانی همایش ها، معرفی کتاب و شخصیتها،  معرفی نرم افزار و توانمندیهای مؤسسات و  معرفی محصولات فرهنگی  اشاره کرد.