برنامه «کیمیای کلمات» جمعه ۸ اردیبهشت با موضوع معرفی و بررسی معرفی کتاب قابوسنامه از رادیو فرهنگ پخش می‌شود.

به گزارش هنرصدا به نقل از روابط عمومی رسانه ملی، دکتر بهرام پروین گنابادی (پژوهشگر، نویسنده و منتقد ادبی) کارشناس مجری برنامه در این قسمت از کیمیای کلمات، در بخش دوم از بررسی قابوسنامه به نقد و و‌ معرفی این کتاب به تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی می‌پردازد.

نصیحت نامه” یا همانطور که همه آن را به این عنوان می‌شناسند، “قابوس نامه” اثری است از “امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار” که در آن پندهای خردمندانه ای در باب آیین زندگی ارائه می‌شود. “عنصرالمعالی کیکاووس” مردی فرزانه و خردپیشه و حاکمی دانا، آگاه و مطلع به علوم زمانه بود. “قابوس نامه” که از مشهورترین تالیفات اوست، اثری است که با در برداشتن پند و اندرزهای گرانبها از نصایح ایران باستان، بر مواردی نظیر اعتدال پیشگی، مدارا، اهمیت خرد و کلام، تربیت صحیح فرزند، آداب زندگی، اصول اجتماعی و تربیتی، راه و رسم ممکلت داری و لشکرکشی و پرداختن به دانش و هنر تاکید دارد.“عنصرالمعالی کیکاووس” این شاهکار پندآموز و درخشان را در چهل و چهار باب به “گیلان شاه”، فرزند خود، نوشته تا زمانی که نوبت به حکومت او رسید، بتواند به درستی مسئولیت های خود را به انجام برساند.

رویکرد نویسنده در نگارش “قابوس نامه” به این شیوه است که ابتدا به یک موضوع کلیدی اشاره می‌کند و سپس به نقل حکایت های جذاب و قابل تاملی پیرامون آن برای فرزندش می‌پردازد. صرف نظر از محتوای گرانبهای مطالب نوشته شده در “قابوس نامه”، آنچه این کتاب را از باقی آثار ادبی کهن جدا نموده، نثر صریح و صادقانه ی “عنصرالمعالی کیکاووس” است. از آنجایی که وی این اثر را خطاب به فرزند خود به نگارش درآورده، نثر بسیار روان و صمیمی است و به سبک نثر مرسل یا ساده به رشته ی تحریر درآمده است. غلامحسین یوسفی (۱۳۰۶ تا ۱۳۶۹) که کتاب را تصحیح کرده و مقدمه مفصلی بر آن نوشته، تردیدهایی را درباره اینکه قابوسنامه دقیقا در چه سالی نوشته شده مطرح می‌کند؛ اما مسلم است این کتاب در نیمه دوم قرن پنجم منتشر شده است.

قابوسنامه از متون ماندگار قرن پنجم به شمار می‌رود و روی نویسندگان و شعرای معاصر و نیز ادبای بعد خود تاثیر چشمگیری گذاشته است. سادگی و لطف شیوه بیان قابوسنامه چنان بوده که سنایی غزنوی (شاعر قرن ششم) در حدیقه‌الحقیقه (نظم کتاب سنایی اوایل قرن ششم به پایان رسیده است) حکایتی را عینا از آن نقل کرده است.پس از سنایی، محمد عوفی (مورخ و مترجم قرن هفتم) در جوامع‌الحکایات و لوامع‌الروایات نیز از قابوسنامه نقل‌هایی را آورده و از آن پس، چندی از شعرا و نویسندگان نامدار دیگر؛ ازجمله عطار (شاعر و عارف قرن هفتم) و نظامی (شاعر قرن پنجم) و جامی (شاعر و عارف قرن نهم) هم از این کتاب بهره‌هایی برده‌اند.

برنامه کیمیای کلمات کاری از گروه کتاب رادیو فرهنگ است که جمعه‌ها ساعت ۱۳:۳۰ به بررسی متون کهن ادب فارسی و پژوهش‌ها و کتاب‌هایی که در زمینه این آثار نگاشته شده، اختصاص دارد. این برنامه به تهیه کنندگی «فریده گودرزی» برروی موج اف ام ردیف ۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ پخش می‌شود.